Realizowany od 2019 roku projekt street art Liny Šlipavičiūtė „Sienos prisimena” przywraca na ulice pamięć o Żydach z litewskich miast i miasteczek. Neofreski powstają na podstawie autentycznych zdjęć i zdobią mury Wilna, Merkiny, Salantai, Uteny, Švėkšny, Molėtai. Od 2023 r latem dołączyły do nich Seiriyas. Neofresk powstał w budynku mieszczącym się przy ul. Metelio. 9, ściany. Miejsce to nie zostało wybrane przypadkowo – niedaleko znajduje się dawna szkoła rzemieślnicza Seirijui, gdzie w 1941 r. we wrześniu Żydzi z Seirije zostali uwięzieni na kilka dni przed strzelaniną.
Seria aż do II wojny światowej
Mury miasta Seirijui przypominają nam o różnorodnym, złożonym i zmieniającym się życiu. Oprócz Litwinów, od XVIII wieku mieszkają tu także Polacy i Niemcy. Na początku żyła także społeczność żydowska. Przed II wojną światową liczyło około 1000 osób. Żydzi byli właścicielami synagogi, klasztoru, szkoły, biblioteki, banku, sądu, kilkudziesięciu magazynów, pracowali tu rzemieślnicy i działali warsztaty przemysłu lekkiego. Vire prowadziło aktywne życie: obchodzono święta religijne, odbywały się wydarzenia kulturalne i sportowe, tętniły targi i jarmarki, w salach tanecznych i na słupach majowych grała muzyka, aw zimnych porach roku - na lodowisku. Były tu tawerny, cukrownie i hotel. W seiris codziennie spotykali się ludzie różniący się stylem życia i poglądami religijnymi, ale których łączyły bliskie stosunki ekonomiczne, stosunki w pracy, życie kulturalne i działalność społeczna.
Neofresk przedstawia Rivkę Lubelską, kobietę mieszkającą w Seiryi. Według L. Šlipavičiūtė jest to jedyny portret w tym projekcie wykonany metodą malarstwa! Poza tym jest to jeden z nielicznych przypadków, gdy wiadomo, że krewni kobiety przedstawionej na portrecie mieszkają obecnie w Izraelu!
Historię rodzinną kobiety uwiecznionej na neofresku, Rywki Lubelskiej, znamy jedynie dzięki jej prawnuczce Idid Levavi Gabbai. Udostępniła zdjęcia swoich pradziadków i krewnych, którzy przed wojną mieszkali w Seiriya. Rywka Lubelska wraz z bliskimi stała się ofiarą Holokaustu. Ona wraz ze wszystkimi Żydami z Seirije (229 mężczyzn, 384 kobiet i 340 dzieci) została zamordowana w lesie Baraučiške w 1941 r. 11 września
Jeden z jej synów, Meir Levavi, wyemigrował do Palestyny przed wybuchem wojny i po pewnym czasie, w 1932 roku, namówił do wyjazdu także najmłodszą siostrę, Maszę Lubelską. W wyniku ich emigracji historia rodziny trwa nadal.
Tablicę ze wszystkimi informacjami znajdziecie obok pracy, a kod QR prowadzi do stworzonej dla niej strony: https://www.lazdijukulturoscentras.lt/informacija/sienos-prisimena-seirijuose/?fbclid=IwAR3XkI5gaRdB-IjISmHhZVTenLq28ooC5guG37i -x-4vCbVaKt8cKeq5XIs
Projekt finansowany jest przez Litewską Radę Kultury
Projekt realizowany jest przez Centrum Kultury Lazdijai
Partnerzy projektu:
litewska społeczność żydowska
Gimnazjum Seirijusa Antanasa Žmuidzinavičiusa
Centrum informacji turystycznej Lazdijai
Opinie